Zahvaljujući sredstvima EU Han Pijesak danas ima bogatu turističku ponudu

Projekt kordinator u Opštini Han Pijesak, Slavica Ašonja u razgovoru za Fenu kaže da je ova lokalna zajednica za projekat, čiji je cilj unapređenje ruralnog turizma, aplicirala sa četiri partnera. To su Planinarsko društvo “Javor Sunčana planina”, restoran “Pogled”, seosko gazdinstvo “Braća Kosorić” koje se bavi uslugama izdavanja smještaja i porodično poljoprivredno gazdinstvo Nade Maksimović koje se bavi preradom mliječnih proizvoda uključujući Romanijski skorup-kajmak s oznakom porijekla.

Ašonja kaže da je ukupna vrijednost projekata oko 200.000 KM, s tim da je 85 posto sredstava grant Evropske unije, dok su ostatak sufinansirali korisnici i opština. Pojedinačna vrijednost po korisniku je bila oko 40.000 KM.

– Kroz projekat smo unaprijedili kompletan lanac pružanja usluga, od prodaje poljoprivrednih proizvoda do turističkih usluga. Znači, kompletan jedan turistički proizvod – naglasila je Ašonja.

Opština Han Pijesak uradila je u okviru projekata i 40 kilometara biciklističkih staza u saradnji sa planinarskim društvom “Javor Sunčana planina”, a nabavili su i bicikle. Također je osnovana biciklistička sekcija, čime je omogućena organizacija događaja koji okupljaju ljubitelje ove aktivnosti iz šire regije.

Ašonja ističe da je u toku realizacije projekta osnovana i Turistička organizacija Han Pijeska, koja je jedan od instutucionalno najvažnijih elemenata održivosti ne samo ovog projekta, nego uopšte turizma u ovoj opštini.

Kroz rad na projektima, smatra Ašonja, prepoznalo se da svima nedostaje prvenstveno edukacija. Naglasila je da je potrebno podići svijest lokalnog stanovništva o mogućnostima koje turizam pruža. Ona je istakla da je realizaciju projekata pratila i edukacija pružaoca usluga i uopšte lokalnog stanovništa. Tako je bila organizovana i Škola ruralnog turizma i razvoja turističkog proizvoda.

Vršiteljica dužnosti direktora Turističke organizacije Han Pijesak Svjetlana Tomović, govoreći o turističkim potencijalima lokalne zajednice naglašava da je prije dvije godine Han Pijesak proglašen vazdušnom banjom. Tomović također ističe i šumsko bogatstvo budući je 70 posto teritorije prekriveno šumom. Od proglašenja Han Pijeska vazdušnom banjom, kaže ona, došlo je do povećanog interesa za boravak u ovom kraju. U prilog tome govori i rast prodaje placeva te povećan interes za gradnju vikendica. Najveći broj posjetilaca dolazi iz drugih dijelova Bosne i Hercegovine te susjedne Srbije, ali i drugih država.

Ističe i saradnju sa dva planinarska društva.

Govoreći o turističkim potencijalima Han Pijeska, Tomović izdvaja i brojne planinarske staze koje prolaze kroz prelijepe ambijente i šumske komplekse te biciklističke staze.

Restoran i prenoćište “Pogled”, koje se nalazi na području poznatom i kao Han pogled, korisnik je sredstava iz projekta EU4AGRI. Objekat se nalazi na 1200 metara nadmorske visine na magistralnom putu Sarajevo-Beograd.

Vlasnica restorana Jelena Todorović, ističe da je riječ o objektu koji zapošljava 20 radnika. U okviru njega je 13 soba sa 50 kreveta.

Zahvaljujući EU4AGRI projektu, ističe Todorović, zamijenili su fasadnu stolariju na cijelom objektu i zaposlili tri nova radnika.

Kad je riječ o pristupu fondovima EU, Todorović kaže da je prije svega potrebno imati odgovarajuću dokumentaciju, upotrebne i građevinske dozvole. Poručuje da će nastaviti razvijati svoj biznis te da će se više skonterisati na smještajne kapacitete budući  je u posljednje vrijeme porastao ineteres gostiju za duži boravke, prije svega zbog svježeg vazduha i ostale turističke ponude.

Porodično poljoprivredno gazdinstvo (PPG) Nada Maksimović također je korisnik fonda Podrške Evropske unije za konkurentnost poljoprivrede i ruralni razvoj u Bosni i Hercegovini (EU4AGRI). PPG Nada Maksimović je kroz projekat dobilo liniju za preradu mlijeka – mini siranu, što je stvorilo uslove za uspješniju proizvodnju mliječnih proizvoda. Kapacitet sirane je prerada oko 300 litara mlijeka.

Nada Maksimović uspješno se bavi uzgojem muznih krava i preradom mlijeka. Ujedno je i predsjednica Udruženja “Romanijski skorup – kajmak”, osnovanog 2013. godine. Ističe da je još 2017. godine završen postupak zaštite geografske oznake, odnosno imena porijekla Romanijskog skorup-kajmaka. Zaštićeno je geografsko porijeklo ovog mliječnog proizvoda u svim zemljama potpisnicama Lisabonskog sporazuma o oznakama porijekla i njihovoj međunarodnoj registraciji. Udruženje je nosilac certifikata Međunarodne organizacije za zaštitu intelektualnog vlasništva (WIPO), kojim se priznaje pravo zaštite ovog kajmaka u 29 zemalja svijeta, uključujući i devet zemalja članica Evropske unije.

Romanijski skorup – kajmak geografski je zaštićen na prostoru tri opštine: Han Pijesak, Sokolac i Rogatica. Procedura pravljenja kajmaka, kako navodi Maksimović, kreće već od toga da se krave nalaze isključivo u prirodi.

– Mlijeko se stavi na šporet da provri do tačke ključanja. Skloni se dva sata da se uhvati kajmak, pokorica, kora, skorup, kako ga ko zove. Nakon toga odstoji još dva sata a onda ga nosimo u kolibe. Tu ga držimo od 48 do 72 sata, zavisi od toplote. Dimimo na bukovim drvima i to je jedina specifičnost. Ništa se ne dodaje. Znači samo so i dim – kaže Maksimović.

Udruženje “Romanijski skorup–kajmak” ima 20 članica, a Maksimović žali što se mlade žene teško odlučuju na ovaj posao, iako priznaje da nije nimalo lak.

U okviru projekta EU4AGRI i inicijative za razvoj ruralnog turizma opremljena je i tradicionalna kuća za odmor, koja je u prethodnom periodu stekla popularnost na platformi Booking. Riječ je o smještajnom objektu “Braća Kosorić” za koji je, nažalost, ove godine nešto manja potražnja. 

Vlasnik kuće za odmor, Ljubomir Kosorić, objašnjava da su trenutno najveći problem veliki nameti koje postavlja država.

– Po nekoj mojoj računici, trebamo ostvariti 50 noćenja od 80 KM da bih platio godišnje namete. Nakon toga ostaje mi samo da platim struju, vodu. To je velika kočnica – smatra Kosorić koji misli da bi namete trebalo smanjiti kako bi se turizam nesmetano razvijao.

Uz finansijsku podršku Evropske unije kroz EU4AGRI Han Pijesak je dobio priliku da prepozna i iskoristi prirodne resurse kao temelj za održivi razvoj.

I dok  je projekat EU4AGRI bio posvećen prije svega onome što Han Pijesak može da ponudi kad je riječ o prirodnim blagodetima, na ovom području se nalaze i nekropole sa stećcima i to na lokalitetima Pokojnica (Mramorje) i Podgroblje (Luka) u naselju Nevačka. Nekropole sa 37 stećaka su proglašene nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.

U Han Pijesku se nalazi i rezidencija kralja Aleksandra Karađorđevića koja predstavlja jedinu kraljevsku rezidenciju u Bosni i Hercegovini. Sagrađena je 1921. godine za potrebe kralja Aleksandra. Dvorac je u Drugom svjetskom ratu djelomično oštećen, da bi poslije rata služio kao rezidencija državnih službenika. Izgorio je u požaru 2005. godine. Vodi se kao nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine i trenutno su u toku radovi na njenoj rekonstrukciji kako bi turistička ponuda Han Pijeska bila dodatno obogaćena.

(Vijesti.ba / FENA)