Legionarska bolest uglavnom napada pluća, a izaziva je bakterija legionela koja prirodno živi u rijekama i jezerima. Može dospjeti u vodovodne sisteme, a ako se ne liječi na vrijeme, može dovesti i do smrti.
Ova bolest je prvi put dijagnosticirana prije više od četiri decenije među američkim vojnim veteranima.
Bakterija legionela pronađena je u vodovodnom sistemu Instituta za majku i dijete „Dr Vukan Čupić” u Beogradu, nekoliko sedmica nakon što je voda detaljno ispitivana. Gradski zavod za javno zdravlje dao je stručno mišljenje kojim je potvrđena kontaminacija vode.
Zbog dezinfekcije cijevi, voda se povremeno neće koristiti u bolnici, niti će biti moguće obavljati mnoge laboratorijske analize.
Legionarska bolest je teži oblik upale pluća i prenosi se udisanjem zaraženih kapljica vode, pojašnjava pulmologinja Slavica Plavšić.
„Može izazvati i brojne mentalne poremećaje, kao i probleme sa srcem”, dodaje za BBC na srpskom.
Odakle je tačno bakterija dospjela u vodovodne cijevi Instituta, kao i koje su mjere preduzete, iz ove zdravstvene ustanove nisu odgovorili na pitanja BBC-ja.
Koji su simptomi i kako se liječi legionarska bolest?
Bakterije legionele se najčešće razmnožavaju u stajaćoj vodi pri temperaturama od 20 do 50 stepeni Celzijusa, objašnjava doktorka Plavšić.
Legionarska bolest se obično razvije između dva i deset dana nakon izlaganja bakterijama. Najčešći simptomi su:
- povišena temperatura (do 40°C),
- bolovi u mišićima, grudima i grlu,
- glavobolja,
- kašalj,
- dijareja (proljev).
Bakterija je otporna na hlor i hlorisanje vode, pa se može naći i u rezervoarima vode, odakle dolazi do vodovodne mreže i može dospjeti do bolnica, rekreativnih centara i domaćinstava, objasnila je Elizabeta Ristanović, načelnica Odsjeka za mikrobsku genetiku i imunologiju Vojnomedicinske akademije (VMA).
Izvori infekcije često su i fontane, hidroterapijske instalacije i bazeni s jakim strujanjem vode.
Blaži oblik legionarske bolesti poznat je kao Pontijak groznica i može izazvati groznicu, drhtavicu, glavobolju i bolove u mišićima, ali ne zahvata pluća. Simptomi obično nestanu za dva do pet dana.
Iako se legionarskom bolešću može zaraziti bilo ko, posebno su u riziku stariji ljudi, pušači i osobe s oslabljenim imunim sistemom.
Liječi se antibioticima i simptomatskom terapijom, često u zdravstvenim ustanovama.
„Ako se ne liječi, smrtnost je visoka – premine između 15 i 20 posto oboljelih, dok je kod adekvatnog liječenja taj broj četiri puta manji”, navodi Plavšić.
Od Amerike do Španije i Hrvatske
Bakterija legionela prvi put je otkrivena 1976. godine, kada je u jednom hotelu u Filadelfiji izbila epidemija upale pluća među američkim veteranima (legionarima). Više od 180 vojnika je oboljelo, a 29 ih je preminulo.
Jedna od poznatijih epidemija zabilježena je 2001. godine u Mursiji, u Španiji, gdje je bolest dijagnosticirana kod više od 300 ljudi, prema Britanskoj enciklopediji.
Oko 1 od svakih 10 oboljelih od legionarske bolesti umre zbog komplikacija bolesti.
U Sjedinjenim Američkim Državama i Kanadi godišnje se prijavi oko 18.000 slučajeva, dok je u Evropskoj uniji do sada prijavljeno oko 600 epidemija, navodi doktorka Ristanović.
U Hrvatskoj je 2023. godine legionarsku bolest imalo 65 pacijenata, a četvero je preminulo. Godinu ranije bilo je 48 zaraženih, a broj preminulih ostao je isti.
U Srbiji je tokom 2024. godine samo jedan pacijent imao legionarsku bolest, dok je 2023. bilo sedam slučajeva, prema podacima Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut”.
„Ova bolest je često neprepoznata i spada u grupu atipičnih upala pluća bez jasnog uzroka”, zaključuje doktorka Ristanović.
(Vijesti.ba)