Tokom svoje prve posjete Evropi u februaru, američki ministar odbrane Peter Hegseth upozorio je da američko vojno prisustvo u Evropi “nije vječno”, izazvavši šok među evropskim zemljama.
Od tada su američki i evropski zvaničnici više puta negirali da je posvećenost SAD-a NATO savezu pod predsjednikom Donaldom Trumpom upitna i da Washington razmatra povlačenje snaga, ali malo ko sumnja da će taj trenutak ipak doći, piše Index.hr.
„Siguran sam da će doći do određenog smanjenja američkog prisustva u Evropi“, rekao je penzionisani general-pukovnik Ben Hodges, bivši komandant američke kopnene vojske u Evropi.
Značajan pad u odnosu na Hladni rat
Procjene broja američkih vojnika u Evropi kreću se između 70.000 i 90.000 stalno raspoređenih trupa. Međutim, sve brojke pokazuju značajan pad u odnosu na 1950-e, najnapetije godine Hladnog rata, kada je u Evropi bilo raspoređeno više od 400.000 američkih vojnika.
Prema mišljenju analitičara i sadašnjih i bivših američkih vojnih zvaničnika, povlačenje ili čak smanjenje broja američkih vojnika u Evropi ozbiljno bi oslabilo odvraćanje Rusije i stvorilo finansijske troškove kako za Evropljane, tako i za Amerikance.
Institut za ekonomiju iz Kölna (IW Köln) u izvještaju objavljenom ove sedmice upozorava da bi Evropi moglo trebati 10 do 12 godina da nadomjesti ključne američke vojne kapacitete.
„Preporučujem da se trenutni raspored snaga zadrži“, rekao je general Christopher Cavoli, komandant Američkog evropskog zapovjedništva i ujedno vrhovni saveznički komandant NATO-a u Evropi, američkim kongresmenima početkom ovog mjeseca.
„Zajednički nam je potrebna snažna kopnena prisutnost, posebno kako bismo neutralisali rusku prednost u mogućnosti brzog raspoređivanja trupa na našim granicama“, rekao je Cavoli, dodavši da bi smanjenje američkog prisustva u Evropi neizbježno „usporilo“ odgovor na ruski napad.
Cavoli se ove godine povlači iz službe, a Washington navodno razmatra mogućnost da po prvi put otkako je NATO osnovan 1949. godine, komandu preuzme Evropljanin.
Samoispunjavajuće proročanstvo
Neke zemlje žele se pripremiti na američko povlačenje umjesto da se nadaju najboljem ishodu, ali nisu svi glavni gradovi na istim talasnim dužinama, rekli su za Politico trojica evropskih zvaničnika.
Prema podacima Međunarodnog instituta za strateške studije iz Velike Britanije, najveći evropski kontingent američkih trupa, više od 38.000, nalazi se u Njemačkoj. U Poljskoj ih je više od 14.000, u Italiji 12.000, a u Ujedinjenom Kraljevstvu 10.000.
Početkom mjeseca, NBC News je objavio da Pentagon razmatra povlačenje do 10.000 vojnika iz srednje Evrope, prvenstveno iz Poljske i Rumunije. Obje zemlje su oštro demantovale ovu informaciju.
Više evropskih zemalja sada traži od Washingtona da jasno predstavi svoje planove.
Njemački ministar odbrane Boris Pistorius pozvao je SAD da izradi jasnu vremensku mapu za moguće smanjenje trupa kako bi zemlje mogle započeti pripreme. Isti zahtjev uputio je i njegov finski kolega Antti Häkkänen. Pentagon još nije dao odgovor.
Nada da će Trumpova moć oslabiti
„SAD ima obaveze u okviru regionalnih odbrambenih planova NATO-a dogovorenih na samitu u Vilniusu 2023. godine. Ako bi SAD rekao: ‘U redu, povlačimo se’, to bi moralo biti usklađeno sa ostalim saveznicima kako bi se izmijenili planovi i podijelile nove odgovornosti“, rekao je Hodges.
Druge evropske vlade i dalje se nadaju da će američki izbori za Kongres za dvije godine, kao i predsjednički izbori 2028., oslabiti Trumpovu moć i obnoviti staro savezništvo sa SAD-om.
Ali u isto vrijeme, strahuju da bi pripreme za najgori mogući scenarij mogle postati samoispunjavajuće proročanstvo i dodatno ubrzati procese koje još uvijek žele izbjeći, rekli su trojica evropskih zvaničnika.
„Da citiram bivšeg njemačkog kancelara Otta von Bismarcka: ne počiniš samoubistvo zato što se bojiš smrti“, rekao je latvijski ministar odbrane Andris Sprūds na konferenciji u Parizu ovog mjeseca.
Nije prvi put
Nije prvi put da američka administracija razmatra smanjenje vojnog prisustva u Evropi kako bi se fokusirala na Aziju. Tokom mandata Baracka Obame, SAD je počeo raditi na tom cilju, ali se predomislio i dodatno pojačao broj vojnika u Evropi, nakon što je ruski predsjednik Vladimir Putin 2014. godine ilegalno anektirao Krim.
Skupe posljedice povlačenja
Prvi na udaru u slučaju američkog povlačenja bile bi Poljska i baltičke države, smatra Ben Harris, istraživač u Vijeću za vanjske odnose, koji kaže da bi evropska sigurnost u cjelini bila narušena.
„Djelimično povlačenje vjerovatno bi počelo s američkim vojnicima raspoređenim nakon februara 2022., kada je Rusija napala Ukrajinu, u sklopu NATO-ovog programa Ojačane prednje prisutnosti“, rekao je Harris.
Američke snage u Evropi raspoređene su prema različitim režimima.
Stalno raspoređene jedinice borave dugoročno i često dolaze s porodicama, a najviše ih je u Njemačkoj, Italiji i Velikoj Britaniji. Rotacione jedinice koje se finansiraju izvan redovnog budžeta uključuju NATO-ovu Ojačanu prednju prisutnost i operaciju Atlantic Resolve; SAD predvodi multinacionalnu borbenu grupu u Poljskoj. Programi partnerstva američke Nacionalne garde temelje se na bilateralnim sporazumima s evropskim zemljama.
Trumpu ne bi bila potrebna saglasnost Kongresa da smanji broj određenih snaga u Evropi, objasnio je Harris.
„Trumpov plan povlačenja prošli put je propao jer je bio preskup“
Međutim, svako povlačenje ili smanjenje američkog prisustva otvorilo bi niz pitanja o troškovima i kompleksnoj logistici premještanja vojne opreme. SAD je rasporedio širok spektar opreme, od tenkova i helikoptera do brodova i nuklearnog oružja. Njegove jedinice za protivraketnu odbranu Aegis Ashore u Rumuniji i Poljskoj ključne su za odbranu Evrope od zračnih napada.
Tokom svog prvog predsjedničkog mandata, 2020. godine, Trump je najavio plan za povlačenje oko 12.000 vojnika iz Njemačke.
Neki su trebali biti premješteni unutar Evrope, dok su se drugi trebali vratiti kući. „Plan je propao zbog troškova povlačenja“, rekao je Harris, a kasnije ga je otkazao bivši predsjednik Joe Biden.
Prema Hodgesu, bivšem komandantu američkih snaga u Evropi, trenutna neizvjesnost mogla bi podstaći evropske prijestonice da „ujedine svoje sposobnosti i odbrambenu industriju“.
Američke snage u Evropi predstavljaju „nuklearno odvraćanje, zračnu i pomorsku moć. No na kopnu, gledajući ukupnu veličinu i kapacitete, Evropljani imaju više snage“, dodao je.
(Vijesti.ba)