Kroz kontinuirana iskopavanja otkrivaju se tragovi života stari hiljadama godina. Broj arheoloških projekata u zemlji, koji je 2023. godine dosegao 720, porastao je na 765 u 2024., s planovima da do 2026. dostigne 800. Godina 2024. poznata kao Zlatno doba arheologije, donijela je izuzetna otkrića širom Anadolije. Ovo je pregled najimpresivnijih arheoloških otkrića koja su obilježila ovu godinu u Turskoj.
Pečat star 4.000 godina u Kütahyi: Prvi primjer cilindričnih pečata od fajansa iz perioda asirskih trgovačkih kolonija, koji su ranije otkriveni samo u glavnim trgovačkim centrima u središnjoj Anadoliji poput Kültepea i Acemhöyüka, pronađen je u zapadnoj Anadoliji na lokalitetu Tavşanlı u Kütahyi. Ovaj pečat, star oko 4.000 godina, ukazuje na postojanje novih trgovačkih ruta koje su povezivale istok i zapad Anadolije.
Minojski bodež u Antaliji: Tokom podvodnih iskopavanja u distriktu Kumluca u Antaliji, na dubini od 50 metara otkriven je bronzani bodež minojskog stila sa srebrnim zakovicama. Bodež, sačuvan ispod bakrenog ingota u obliku jastuka, do sada je bio poznat samo iz minojske civilizacije na ostrvu Krit.
Helenistička statua Hygieje i obojene statue Scile u Denizliju: Prošle godine, arheolozi su u antičkom gradu Laodikeia u Denizliju, na jugozapadu Turske, otkrili glavu statue Hygieje, poznate i kao božice zdravlja, staru 2100 godina. Glava statue ima izuzetan značaj jer predstavlja vrhunski izrađeno djelo koje odražava oživljavanje klasične umjetnosti tokom kasnog helenističkog perioda i vladavine cara Augusta (27. p.n.e. – 14. n.e.). U ovom antičkom gradu otkriven je i set prelijepih skulptura Scile koje datiraju iz istog perioda. Ove izvanredne skulpture su najraniji poznati primjerci helenističke umjetnosti. Njihova očuvana boja, estetska vrijednost i umjetnička kvaliteta čine ih jedinstvenim.
Ženska figurina stara 7800 godina otkrivena u Izmiru: Tokom iskopavanja na lokalitetu Ulucak, Kemalpaşa u zapadnoj Turskoj, otkrivena je figurina žene koja datira iz 5800–5900. godine p.n.e. Zbog izraženih usta, arheolozi smatraju da ova figurina predstavlja ženu koja je bila pripovjedačica.
Strijele iz Bitke kod Manzikerta u Muş-u: Na lokalitetu Bitke kod Manzikerta u Muşu, gdje su Turci 1071. godine pobijedili Istočno Rimsko Carstvo, pronađeno je 39 strijela koje su pripadale vojskama Seldžuka i Istočnih Rimljana. Novčići s likom cara Romanosa IV Diogena, zarobljenog nakon poraza u bitci, pronađeni u istom arheološkom sloju, potvrđuju da su ove strijele korištene u slavnoj bitci.
Prvi Millefiori paneli u Antaliji: Na arheološkom lokalitetu luke Andriake, dijelu antičkog grada Myra u Demreu, pronađeni su dekorativni paneli izrađeni drevnom tehnikom “Millefiori”. Ova tehnika, koja u prijevodu znači “hiljadu cvjetova”, poznata je po stvaranju jedinstvenih cvjetnih uzoraka na staklu. Osim nekoliko manjih fragmenata, ovo je prvi put da su ovi luksuzni dekorativni materijali otkriveni u Turskoj.
Drevna lista za kupovinu namještaja u Hatayu: Dobro očuvana klinasta ploča iz bronzanog doba otkrivena je među ruševinama humke Aççana u Hatayu. Ploča, napisana na drevnom akadskom jeziku, identificirana je kao lista za kupovinu namještaja, uključujući stolove, stolice i klupe, vjerovatno izdana od strane kralja. Ovaj nalaz ukazuje na razvoj zanata izrade namještaja tokom bronzanog doba, kao i na prosperitet i bogatstvo Kraljevstva Mukish zahvaljujući njegovom strateškom položaju.
Skladište hrane u Karsu: TNa lokalitetu Ani u Karsu, koji je pod zaštitom UNESCO-a, arheolozi su otkrili skladište hrane iz seldžučkog perioda (11.–12. stoljeće). Prostorija sadrži osam velikih stožastih ćupova, visokih približno 1,5 metara, s promjerom otvora od 50 cm. Uz ove ćupove, pronađen je i fragment zdjele s motivom pauna, simbola raja u srednjovjekovnoj mitologiji, koji privlači posebnu pažnju.
Urartanski vojni artefakti u Vanu: Tokom iskopavanja tvrđave Ayanis u okrugu Tuşba, Van, otkriveni su značajni primjeri urartanske metalurgije. U hramu posvećenom Haldiu, jednom od najvažnijih božanstava Kraljevstva Urartu, pronađena su tri bronzana štita iz 7. stoljeća prije nove ere, kaciga s religijskim motivima i velika posuda.
Antička glava Zeusa u Aydınu: Tokom iskopavanja u antičkom gradu Aphrodisias, Aydın, otkrivena je glava Zeusa isklesana u reljefu kao dio arhitektonske konzole. Ovaj artefakt, izrađen iz jednog komada Afrodisijskog mramora, potječe iz 2. i 3. stoljeća nove ere. Detaljna obrada kose i brade ukazuje na majstorstvo lokalne radionice skulptura.
Poljoprivredno blago u Kahramanmaraşu: Arheolozi na lokalitetu Yassı Höyük u distriktu Afşin, Kahramanmaraş, otkrili su izvanredno poljoprivredno blago u silosnoj jami: gotovo 21 kilogram ugljenisanih leblebija, dvije različite vrste pšenice, sjemenke kajsije, suho grožđe i bijeli luk. Ovo otkriće pruža uvid u drevne poljoprivredne prakse regije. Posebno je značajno otkriće bijelog luka, koji se može povezati s uzgojem čuvenog Afsin Kocovası bijelog luka sa geografskom oznakom. Pronalazak različitih plodova i žitarica u istoj jami sugerira da je, osim za skladištenje, jama možda služila i kao dio rituala ili obreda.
Prvi prikaz pokreta životinje u Şanlıurfi: Karahantepe, značajno neolitičko nalazište iskopano u sklopu projekta Stone Hills u Şanlıurfi, privuklo je pažnju 2023. godine otkrićem prvog prikaza životinje u pokretu. Arheolozi su na lokalitetu otkrili uklesanu figuru divljeg magarca u trku na kamenoj ploči. Figura se ističe svojom dinamičnom formom, koja odražava umjetničke vještine tog perioda. Lokalitet je ranije postao poznat otkrićem najveće ljudske statue svog vremena – impresivne figure visoke 2,45 metra, koja sjedi na klupi i za koju se vjeruje da prikazuje muškarca.
Apolonov oltar u Antaliji: U drevnom gradu Faselis, smještenom u distriktu Kemer u Antaliji, otkrivena je struktura oltara za koju se vjeruje da je posvećena Apolonu. Uz oltar su pronađene statue muškarca i lava iz 7.- 6. stoljeća p.n.e. te male votivne figurice. Ove skulpture i figurine, zajedno s oltarskom strukturom u kojoj su pronađene, predstavljaju rijetkost u Anadoliji.
Zlatno doba arheologije u Turskoj
Turska i dalje ulaže velike napore u povratak opljačkanih artefakata iz inostranstva, a prošla godina donijela je značajne uspjehe u ovom pogledu. Artefakti otkriveni tokom iskopavanja i vraćeni u zemlju zauzimaju posebno mjesto u turskim muzejima, čiji broj posjetilaca neprestano raste.
Projekat „Noćni muzej“, koji je uključivao produženo radno vrijeme i osvjetljenje lokaliteta poput Efesa i Hierapolisa tokom ljetnih noći, dodatno je povećao interesovanje turista. Projekat ne samo da je omogućio većem broju ljudi da uživaju u kulturnim znamenitostima, već je promovirao i održivi turizam, potičući posjetioce da istražuju širu okolinu i podržavaju lokalnu ekonomiju.
Tri najposjećenija turska muzeja u 2024. godini bila su Mevlanin muzej u Konji, Muzej Republike u Ankari i Galata kula u Istanbulu. Mevlanin muzej ugostio je 2.634.355 posjetilaca, dok je Muzej Republike privukao 806.883. Na trećem mjestu je Galata kula s 677.048 posjetilaca, a slijedi Istanbulški arheološki muzej s 507.700 posjetilaca.
S druge strane, najposjećeniji arheološki lokaliteti bili su: Arheološki lokalitet Efes u Izmiru s 2.626.753 posjetilaca, Arheološki lokalitet Hierapolis (Pamukkale) u Denizliju s 2.372.395 posjetilaca, Arheološki lokalitet Göreme u Nevšehiru s 1.084.870 posjetilaca, Zelve Pašabağlar u Nevšehiru s 906.110 posjetilaca i Göbeklitepe u Šanliurfi s 709.643 posjetilaca.
(Vijesti.ba)