Toga tužnoga dana je, prije 30 godina, s agresorskih položaja Vojske RS, koji su se nalazili na području Mrkovića, ispaljena minobacačka granata kalibra 120 mm od koje je smrtno stradalo 68 Sarajlija, dok ih je 142 teže i lakše ranjeno.
U masakru su ubijeni:
Senad Arnautović
Ibrahim Babić
Mehmed Baručija
Ćamil Begić
Emir Begović
Vahida Bešić
Gordana Bogdanović
Vaskrsije Bojinović
Muhamed Borovina
Faruk Brkanić
Sakib Bulbul
Jelena Čavriz
Almasa Čehajić
Zlatko Čosić
Alija Čukojević
Verica Ćilimdžić
Smilja Delić
Ifet Drugovac
Dževad Durmo
Fatima Durmo
Kemal Džebo
Ismet Fazlić
Vejsil Ferhatbegović
Dževdet Fetahović
Muhamed Fetahović
Ahmed Fočo
Majda Ganović
Isma Gibović
Rasema Hasanović
Alija Hurko
Mirsada Ibrulj
Mustafa Imanić
Rasema Jažić
Razija Junuzović
Hasija Karavdić
Mladen Klačar
Marija Knežević
Selima Kovač
lbro Krajčin
Sejda Kunić
Jozo Kvesić
Numo Lakača
Ruža Malović
Jadranka Minić
Safer Musić
Nura Odžak
Mejra Orman
Hajrija Oručević
Seid Prozorac
Smajo Rahić
Igor Rehar
Sabit Rizvo
Zahida Sablja
Nedžad Salihović
Hajrija Smajić
Emina Srnja
Džemo Subašić
Šaćir Suljević
Hasib Šabanović
Ahmed Šehbajraktarević
Bejto Škrijelj
Junuz Švrakić
Pašaga Tihić
Munib Torlaković
Ruždija Trbić
Džemil Zečić
Muhamed Zubović
Senad Žunić
MARKALE U PRESUDAMA
Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu donio je više presuda za teror nad građanima Sarajeva tokom opsade, a u njih nekoliko utvrđene su činjenice o granatiranju pijace Markale.
Tako je Žalbeno vijeće Međunarodnog suda krajem 2006. godine osudilo Stanislava Galića, bivšeg komandanta Sarajevsko-romanijskog korpusa (SRK) Vojske Republike Srpske (VRS), na kaznu doživotnog zatvora zbog njegove uloge u kampanji snajperskog djelovanja i granatiranja civila u Sarajevu od septembra 1992. do augusta 1994. godine, a u presudi se razmatrao i prvi masakr na Markalama 1994. godine.
U ovom slučaju Žalbeno vijeće Međunarodnog suda prvi je put izreklo maksimalnu kaznu u nekom predmetu.
Granatiranje pijace Markale u augustu 1995. godine obuhvaćeno je i prvostepenom presudom u predmetu protiv generala Dragomira Miloševića, međutim, drugostepenom presudom on je oslobođen optužbi za ovo granatiranje do kojeg je, kako je utvrđeno, došlo dok je bio na liječenju u Beogradu od 6. augusta do 10. septembra 1995. Međutim, Žalbeno vijeće Tribunala nije u pitanje dovodilo utvrđene činjenice i relevantne zaključke Pretresnog vijeća u prvostepenoj presudi, a u vezi sa sudjelovanjem SRK-a u granatiranju pijace.
I u konačnoj presudi Radovanu Karadžiću iz marta 2019. godine, kojom je osuđen na doživotni zatvor, Žalbeno vijeće bavilo se i zaključcima o dešavanjima u Sarajevu te je u vezi s granatiranjem pijace Markale u februaru 1994. godine navelo da Karadžić nije dokazao pogreške pri zaključivanju u prvostepenoj presudi.
Žalbeno vijeće konstatuje da Karadžić nije pokazao da je Pretresno vijeće napravilo bilo kakvu grešku u ocjeni dokaza i u zaključku da su snage SRK-a ispalile granatu koja je 5. februara 1994. pala na pijacu Markale. Na osnovu gore navedenog, Žalbeno vijeće odbilo je osnovu 34 Karadžićeve žalbe.
NEGIRANJE BEZ KAZNE
Iako je to prema Kaznenom zakonu BiH kažnjivo od 2021. godine, nakon što je bivši visoki predstavnik u BiH Valentin Inzko u julu 2021. godine donio Odluku o izmjeni Zakona o dopuni Kaznenog zakona Bosne i Hercegovine, predsjednik bh. entiteta RS Milorad Dodik negirao je, nekažnjivo, utvrđene sudske činjenice u slučaju granatiranja pijace Markale u februaru 1994. i augustu 1995. godine.
Komentarišući prisustvo visokog predstavnika Christiana Schmidta na obilježavanju 29. godišnjice masakra 2023. na sarajevskoj pijaci Markale, Dodik je tada napisao:
“Lažni visoki predstavnik na obilježavanju lažima opisanog zločina. Jedina istina Markala su nevine žrtve, čije ubice će biti poznate kad-tad. Markale su zločin za koji su dva puta lažno optuženi Srbi i upotrijebljene su kao povod za NATO bombardovanje Republike Srpske.”
Лажни високи представник на обиљежавању лажима описаног злочина. Једина истина Маркала су невине жртве, чије убице ће бити познате кад-тад. Маркале су злочин за који су два пута лажно оптужени Срби и употријебљене су као повод за НАТО бомбардовање Републике Српске.
— Милорад Додик (@MiloradDodik) February 5, 2023
Izmijenjeni zakon predviđa kaznu zatvora od šest mjeseci do pet godina, između ostalog, i u slučajevima negiranja zločina utvrđenih pravomoćnim presudama.
“Ko javno odobri, porekne, grubo umanji ili pokuša opravdati zločin genocida, zločin protiv čovječnosti ili ratni zločin utvrđen pravomoćnom presudom u skladu s Poveljom Međunarodnog vojnog suda pridruženom uz Londonski sporazum od 8. 8. 1945. ili Međunarodnog kaznenog suda za bivšu Jugoslaviju ili Međunarodnog kaznenog suda ili suda u Bosni i Hercegovini, a usmjereno je protiv grupe osoba ili člana grupe određene s obzirom na rasu, boju kože, vjeroispovijest, porijeklo ili nacionalnu ili etničku pripadnost, i to na način koji bi mogao potaknuti na nasilje ili mržnju usmjerenu protiv takve grupe osoba ili člana takve grupe, kaznit će se kaznom zatvora od šest mjeseci do pet godina.” KZBiH, Član 3.
Foto: FENA
Nakon februara 1994. godine, 28. augusta 1995. godine, kod Gradske tržnice Markale poginula su 43, a ranjena 84 civila.
Nakon drugog masakra, snage NATO-a bombardovale su položaje Vojske Republike Srpske (VRS), što je nedugo zatim dovelo do Dejtonskog sporazuma i okončanja agresije na BiH.
Opsada Sarajeva počela je 5. aprila 1992. godine, okončana je 29. februara 1996. godine. Trajala je 1.425 dana. Tokom opsade poginuo je 11.541 građanin Sarajeva, među njima 1.601 dijete, a više od 50.000 civila je bilo lakše ili teže ranjeno. Procjenjuje se da je oko 500.000 projektila ispaljeno na grad za vrijeme opsade, dok je zabilježeno da je dana 22. jula 1993. godine na grad ispaljeno rekordnih 3.777 projektila. Na grad je dnevno u prosjeku ispaljivano 329 granata.
(Vijesti.ba)