Boje narezane lubenice – sa crvenom pulpom, zeleno-bijelom korom i crnim sjemenkama – iste su kao one na palestinskoj zastavi. Od New Yorka i Tel Aviva do Dubaija i Beograda, voće je postalo simbol solidarnosti, okupljajući aktiviste koji ne govore isti jezik ili pripadaju istoj kulturi, ali dijele zajednički cilj, piše VoA
Kako bi izbjegli represivnu cenzuru, kineski disidenti su svojevremeno uveli “algogovor” ili kreativne stenografije koje zaobilaze moderiranje sadržaja, što je nedavno viđeno s memom Winnie the Pooh koji se ruga kineskom predsjedniku Xi Jinpingu. Ljudi širom svijeta počeli su koristiti algogovor da potkopaju algoritamske predrasude na TikToku, Instagramu i drugim platformama.
Internet sada vrvi slikovnim znakovima – pikseliziranim slikama, emotikonima i drugim tipografskim kodovima – koji signaliziraju političko neslaganje. Emoji lubenica je najnoviji primjer.
Evo kako je lubenica od simbola protesta na Zapadnoj obali i Gazi postala globalni znak solidarnosti s Palestincima na internetu.
Nakon bliskoistočnog rata 1967. godine, izraelska vlada suzbila je isticanje palestinske zastave u Gazi i na Zapadnoj obali. U Ramali je 1980. godine vojska zatvorila galeriju koju su vodila tri umjetnika jer su prikazivali političku umjetnost i radove u bojama palestinske zastave – crvenoj, zelenoj, crnoj i bijeloj.
Trio je kasnije pozvao izraelski oficir. Prema riječima umjetnika i organizatora izložbe Slimana Mansoura, izraelski oficir mu je rekao: “Zabranjeno je organizirati izložbu bez dozvole vojske, a drugo, zabranjeno je slikati u bojama palestinske zastave.” Oficir je spomenuo lubenicu kao jedan primjer umjetnosti koja bi prekršila vojna pravila, rekao je Mansour za AP prošle sedmice.
U znak protesta, ljudi su počeli mahati voćem u javnosti.
“Postoje priče o mladićima koji su prkosno hodali ulicama s kriškama voća, rizikujući da ih uhapse izraelski vojnici”, napisao je autor rođen u Jerusalimu Mahdi Sabbagh. “Kad vidim lubenicu, pomislim na neslomljivi duh našeg naroda.”
Od sredine 90-ih, kada su Izraelci i Palestinci postigli privremene mirovne sporazume, sve dok sadašnja nacionalistička izraelska vlada nije preuzela dužnost prije godinu dana, podizanje palestinske zastave povuklo se kao glavno pitanje. Tri decenije kasnije, “ponovo je postalo nacionalni simbol”, rekao je Mansour.
Prije godinu dana, izraelski krajnje desničarski ministar nacionalne sigurnosti Itamar Ben-Gvir zabranio je palestinske zastave na javnim mjestima. Ovaj pokušaj naišao je na žestoko protivljenje. Kao odgovor, Zazim, aktivistička grupa arapskih i jevrejskih Izraelaca, oblijepila je taksije u Tel Avivu velikim naljepnicama s lubenicama na kojima je pisalo: “Ovo nije palestinska zastava.”
“Naša poruka vladi je jasna”, navodi se u pisanoj izjavi organizacije. “Uvijek ćemo naći način da zaobiđemo svaku apsurdnu zabranu i nećemo prestati da se borimo za slobodu izražavanja i demokratiju – bilo da se radi o zastavi ponosa ili palestinskoj zastavi.”
Za neke, prihvatanje boja zastave znači težnja ka slobodi i jednakosti, a ne nužno državnosti.
„Nikad nisam mario za zastave ili nacionalizam“, kaže Mayssoun Sukarieh, stručnjak za bliskoistočne studije na King's College London. “Ali kada je u pitanju Palestina, to je zastava koloniziranog naroda koji nikada nije vidio nezavisnost. A pošto je zabranjen, postaje više simbol otpora nego nacionalizma.”
Lubenice su dugo bile glavna hrana u regionu, a neka jela, poput popularne salate u južnoj Gazi, potječu od arapskih plemena Beduina.
Mladi aktivisti sve češće koriste emoji lubenice pozivajući na prekid vatre u Gazi. Emotikoni mogu zbuniti algoritme za koje zagovornici kažu da ih tehnološke kompanije koriste za suzbijanje postova s ključnim riječima poput “Gaza”, pa čak i samo “palestinski”.
“S lubenicom (emoji), mislim da je ovo zapravo prvi put da sam vidio da se naširoko koristi kao zamjena. I to za mene označava značajan porast cenzure palestinskog sadržaja”, kaže Jillian York, direktorica za međunarodnu slobodu izražavanja u Electronic Frontier Foundation.
York sa sjedištem u Berlinu analizirala je politiku Mete. Dok „zabranu iz sjene” ili ograničenu vidljivost određenih postova može biti teško razaznati, zagovaračke i neprofitne organizacije koje proučavaju digitalna prava na Bliskom istoku kažu da su pratile oštre pristranosti, posebno na Meta platformama Facebook i Instagram. Meta nije rekao mnogo direktno o ovome, ali citira izjavu objavljenu u oktobru.
“Cenzura je donekle očigledna” na Instagramu, rekao je York. Sredinom oktobra, ljudi su počeli da primjećuju da ako je nečija biografija na Instagramu pisala “Palestinac” na engleskom uz emoji palestinske zastave i “Hvala Bogu” na arapskom, aplikacija je prevela tekst u “Terorista”. Meta je uputila javno izvinjenje.
Lubenice nisu jedini simbol koji se može naći kod aktivista. Drugi znakovi globalne palestinske solidarnosti uključuju ključeve, kašike, masline, golubice, makove i šal kefije. U novembru, kako bi se povezali s miroljubivom porukom Dana primirja, kada mnogi Britanci tradicionalno nose igle s crvenim makom, demonstranti su ove godine podijelili bijeli mak u znak sjećanja na žrtve svih ratova. Na praznik, desetine demonstranata sa iglama maka marširali su Londonom pozivajući na prekid rata u Gazi.
U Sjedinjenim Državama, Jevrejski glas za mir pojačao je slike lubenice pozivajući na prekid vatre u Gazi prošlog mjeseca. Grupa je u New Yorku držala natpise u bojama palestinske zastave i trouglastim lubenicama, koristeći simbol trougla ACT UP-a , istorijske grupe aktivista protiv AIDS-a.
Jason Rosenberg, član obje organizacije, rekao je: “Naša ponovno izmišljena slika pokazuje da je naša borba za oslobođenje i borba za okončanje epidemije suštinski povezana s palestinskom borbom.”
Još jedan razlog zašto lubenica može rezonirati: ima sjemenke. Među aktivistima je popularna izreka, koja se često pripisuje grčkom pjesniku Dinosu Christianopoulosu: „Htjeli su nas sahraniti; nisu znali da smo sjeme.
„Možda ćeš moći da razbiješ lubenicu. Možda ćete moći uništiti voće, ali sjeme je malo teže zgnječiti”, kaže Shawn Escarciga, umjetnik koji je kreirao dizajn koalicije. “Zaista je moćno da život može proizaći iz nečeg tako malog i nečeg tako otpornog – i da se može tako, tako lako proširiti.”
Slika lubenice isprekidane podebljanim, trouglastim sjemenkama zadržala se na protestu grupa u Linkoln centru na Menhetnu i od tada se proširila na internetu. To se često dešava – umjetnost nastaje iz protestnih pokreta, a zatim ulazi u mainstream.
„Umjetnici su uvijek bili na čelu revolucije, otpora, politike, u različitom stepenu“, kaže Escarciga. “Radimo ovo, koristeći ove ikonske slike, jer SIDA nije gotova – a rat očigledno nije gotov.”
U izraelskom zračnom, kopnenom i pomorskom napadu na Gazu ubijeno je više od 24.000 ljudi, od kojih su oko 70 posto žene i djeca, prema podacima Ministarstva zdravlja na teritoriji pod upravom Hamasa. Ta instanca ne pravi razliku između civila i boraca.
Aktivisti širom svijeta nastavili su pozivati na mir i trajni prekid vatre. Izrael kaže da bi okončanje rata sada, prije nego što Hamas bude slomljen, donijelo pobjedu militantima koji su napali južni Izrael 7. oktobra i ubili oko 1.200 ljudi i uzeli oko 250 talaca.
„Vidimo da su palestinske zastave zabranjene, čak i emoji na mreži koji se označavaju – i, znate, riječ ‘Palestina’ je cenzurisana na mreži,” rekao je Escarciga. “Ali imati ovu sliku koja nadilazi jezik, koja nadilazi kulturu, koja nadilazi algoritme – zaista može doći do ljudi.”
(Vijesti.ba)