Teleskopi usmjereni prema međuzvjezdanom kometu 3I/ATLAS, koji je otkriven prošlog mjeseca, otkrili su da je po mnogo čemu sličan kometima iz vanjskih dijelova našeg Sunčevog sistema.
Ipak, neke zagonetne karakteristike, poput iznenađujuće velike količine vode koju ispušta daleko od Sunca, mogle bi naučnicima pružiti ključne tragove o drevnom zvjezdanom sistemu iz kojeg potiče, piše New Scientist.
Rijedak posjetilac iz drugog sistema
Objekti iz drugih zvjezdanih sistema koji prolaze kroz naš izuzetno su rijetki. 3I/ATLAS je tek treći poznati međuzvjezdani posjetilac, nakon kometa ‘Oumuamua 2017. i Borisova 2019. godine.
Naučnici imaju samo nekoliko mjeseci da posmatraju ovog pridošlicu, koji juri prema Suncu brzinom od oko 60 kilometara u sekundi, prije nego što ga zaobiđe i zauvijek napusti naš Sunčev sistem.
Šta su otkrili teleskopi?
Dosadašnja istraživanja, na osnovu njegove brzine, upućuju na to da bi mogao poticati iz zvjezdanog sistema milijardama godina starijeg od našeg. Iako su prve procjene govorile o širini od oko 20 kilometara, nova posmatranja daju drugačiju sliku.
Toni Santana-Ros sa Univerziteta u Barceloni i njegovi kolege, koristeći zemaljske teleskope, otkrili su da rep kometa sadrži relativno nisku do umjerenu količinu prašine, što je slično ponašanju kometa iz vanjskog Sunčevog sistema. “To je običan objekat. Nema ništa posebno čudno na njemu”, kaže Santana-Ros.
S druge strane, posmatranja svemirskim teleskopom Hubble sugeriraju da bi komet mogao biti znatno manji, sa širinom između 320 metara i 5,6 kilometara.
Kometi često sadrže led koji isparava kako se približavaju Suncu, stvarajući vodenu paru u repu. Koristeći satelit Neil Gehrels Swift Observatory, tim koji predvodi Zexi Xing sa Univerziteta Auburn otkrio je prisustvo vode u repu kometa na udaljenostima od Sunca većim od uobičajenih.
Da bi se proizvela tolika količina vode, oko 20 posto površine kometa moralo bi biti aktivno, što je više nego kod tipičnih kometa Sunčevog sistema.
Prema Cyrielle Opitom sa Univerziteta u Edinburghu, proizvodnja tolike količine vode tako daleko od Sunca mogla bi podržati ideju da 3I/ATLAS dolazi iz zvjezdanog sistema mnogo starijeg od našeg, jer takvi sistemi obično imaju više vode u odnosu na druge molekule.
“Moguće je da ima više vode nego drugih molekula samo zato što je nastao ranije. To bi moglo biti indikativno za to, ali mislim da je još prerano reći”, navodi.
Neočekivana aktivnost daleko od Sunca
Naučnici su pronašli i starije snimke. Adina Feinstein sa Univerziteta Michigan State otkrila je da je svemirski teleskop TESS, koji traži planete oko drugih zvijezda, slučajno snimio komet između 7. maja i 3. juna ove godine.
“Dogodilo se da je u to savršeno vrijeme TESS bio usmjeren tačno tamo gdje je bio 3I/ATLAS”, kaže Feinstein. Snimke su pokazale da je komet bio iznenađujuće sjajan, što implicira da je ispuštao gasove već tada, daleko od utjecaja Sunca.
Na toj udaljenosti vjerovatnije je da se radilo o gasovima poput ugljičnog monoksida ili dioksida, a ne o vodi, objašnjava Opitom. No, ta rana aktivnost, prema Matthewu Gengeu sa Imperial Collegea u Londonu, sugerira da je riječ o kometu koji tokom svog života nije bio izložen velikoj količini zvjezdane svjetlosti.
“Sve to u konačnici sugerira da je ovo komet koji je poremećen iz predgrađa drugog zvjezdanog sistema”, kaže Genge.
Šta slijedi i je li riječ o vanzemaljcima?
Uskoro se očekuju još detaljnija posmatranja, budući da je svemirski teleskop James Webb nedavno završio svoja, a naučnici će ih analizirati u narednim sedmicama. Komet će se najbliže Suncu naći u oktobru, kada će astronomi moći precizno izmjeriti gasove koje ispušta i tako saznati više o njegovom sastavu i porijeklu.
Kao i kod prethodnih međuzvjezdanih objekata, pojavile su se spekulacije o vanzemaljskoj tehnologiji, no Santana-Ros ih odbacuje jednostavnom analogijom: “Ako na odmoru snimite sliku i vidite nešto što je visoko, s dugim vratom i ima četiri noge, uvijek možete pomisliti da je to vanzemaljac, ali najvjerovatnije je to žirafa. Budući da nemamo nikakvih dokaza da je ovo neka čudna stvar, i ne vidimo ništa stvarno čudno, onda nema razloga misliti da je ovo nešto abnormalno.”
(Vijesti.ba)